Zoek in romans

Geen filter Auteur Titel Jaar Uitgever ISBN

Zoek in personages

Gender

De database bevat momenteel 999 personages uit 221 romans, geschreven door 75 vrouwelijke en 140 mannelijke auteurs. De mannelijke personages zijn met 578 tegenover 417 vrouwen in de meerderheid, hoewel dat verschil eerder duidt op een onevenwichtigheid in de romanselectie dan op een representatienorm.

Uit tabel 1 blijkt namelijk dat het gender van de auteur samenhangt met het gender van hun personages: vrouwen schrijven vaker over vrouwen en mannen vaker over mannen. Met als verschil dat vrouwen vaker over mannen schrijven dan mannen over vrouwen. Hebben vrouwen een groter inlevingsvermogen, zoals het cliché wil, of voegen zij zich naar een literaire, mannelijke norm?

Door die empathische vrouwen of egocentrische mannen raken de fictieve man/vrouw-verhoudingen nooit in balans, ook als de verhouding tussen mannelijke en vrouwelijke schrijvers 50/50 zou zijn. Deze ongelijke verdeling openbaart zich nu in de genderverdeling onder de vertellers (zie tabel 2). In het huidige corpus is het mannelijke vertelperspectief dominant.

Gender (N = 999)

Tabel 1. Verband tussen gender auteur en personages

	Personage (V)	Personage (M)
Auteur (V)	51.57 %	48.43 %
Auteur (M)	37.16 %	62.84 %

Tabel 2. Man/vrouw-verhouding per rol

	Vrouw	Man	Totaal
Verteller	33.77 %	64.94 %	154
Hoofdpersonage	41.23 %	58.77 %	359
Nevenpersonage	44.65 %	54.94 %	486

Demografie

Opvallend aan de demografie in de fictieve samenleving is de betrekkelijk jonge leeftijd: 397 van alle 999 personages zijn niet ouder dan 35. Wanneer je de factor 'onbekend' eruit filtert (klik op de legenda), beslaat deze groep ongeveer de helft. Maar wie goed kijkt, ziet dat de jongste vrouwen de gemiddelde leeftijd fors omlaag halen. Personages zonder leeftijd niet meegerekend, is bijna 60 % van de vrouwen jonger dan 35, tegenover 40 % bij de mannen. Verder valt op dat de leeftijd bij mannen vaker dan bij vrouwen niet ingevuld is, terwijl die verhouding bij alle andere kenmerken andersom is. Leeftijd blijkt een bruikbare karaktertrek voor de makers van de fictieve vrouw.

Behalve door jonge mensen wordt de romanwereld voornamelijk bevolkt door hoogopgeleide personages. Als je de rollen waarvan geen opleidingsniveau bekend was wegfiltert, dan zie je dat de romanwereld bepaald niet ongeletterd is. Daarnaast verschilt de opleidingsgraad van mannen en vrouwen: vrouwen zijn minder vaak hoogopgeleid en vaker laagopgeleid dan mannelijke personages. Bovendien is het opleidingsniveau bij vrouwen in meer gevallen onbekend. Kennelijk is die eigenschap voor de karakterschets van vrouweiljke personages minder betekenisvol.

Leeftijd (N = 999)

Opleidingsniveau (N = 999)

Arbeid

Van hoogleraar Zuid-Aziatische talen tot taxichauffeur en van priester tot bakker: personages in Nederlandstalige romans zitten bepaald niet stil. Wel zijn sommige sectoren beter vertegenwoordigd dan andere. Opvallend is het hoge aantal studenten en scholieren, zowel bij de mannen als de vrouwen. Een goede opleiding lijkt dan ook broodnodig in de diensteneconomie die de fictieve werkelijkheid kenmerkt. Naast de vele schrijvers, kunstenaars en journalisten verdienen veel personages hun geld als docent of arts.

Als we kijken naar verschillen tussen mannen en vrouwen op de fictieve arbeidsmarkt, dan blijkt dat de emancipatie ook in de literatuur nog niet voltooid is. Veelzeggend is het hoge aantal prostituees en huisvrouwen. De werkvloer in de fictieve ziekenhuizen is exemplarisch: artsen zijn vooral mannen, verpleegkundigen vrouwen.

Een ander gegeven is het aantal personages voor wie het 'beroep' niet benoemd werd in de roman. In totaal is dat bij 115 personages het geval: voor 8.01 % van de vrouwen en 3.5 % van de mannen blijkt 'beroep' geen kenmerk dat hun identiteit in de roman bepaalde. Dat verschil suggereert dat arbeid in de roman hoofdzakelijk een mannenzaak is. Vrouwen worden eerder buiten de professionele sfeer geportretteerd.

Top 10 Beroepen (N = 999)

Top 10 Beroepen onder Vrouwen (N = 417)

Rang	Beroep	Frequentie
1	Student	37
2	Scholier	35
3	Huisvrouw	18
4	Prostituee	15
5	Docent	14
6	Verpleegkundige	10
7	Kunstenaar	8
8	Arts	5
9	Secretaresse	5
10	Werkloos	5

Top 10 Beroepen onder Mannen (N = 578)

Rang	Beroep	Frequentie
1	Student	41
2	Scholier	29
3	Docent	25
4	Schrijver	23
5	Kunstenaar	20
6	Arts	13
7	Boer	12
8	Ondernemer	11
9	Hoogleraar	11
10	Fotograaf	10

Geografie

De term 'herkomst' verwijst naar het land of de regio waar de wortels van een personage liggen. Het gaat hier dus om de eigen geboortegrond of die van de ouders van het personage. Voor veruit de meeste personages ligt de geboortegrond in Nederland of België, gevolgd door 'Europa overig'.

Wie kijkt naar het type omgeving waar personages vaak wonen en waar romans zich doorgaans afspelen, ziet dat de romanwereld in hoge mate verstedelijkt is. 60.56 % van de personages woont in een stad. Als je bovendien het aandeel van de personages voor wie het type woonplaats niet bekend was eruit filtert, is dat aantal nog groter.

Woonplaats

Van Seoul tot Zwevegem en van Amsterdam tot Port-au-Prince. In welke steden en dorpen wonen personages? Op deze kaart zijn alle woonplaatsen gemarkeerd. Klik op de markers en ontdek welk personage en welke roman daar gesitueerd zijn. Opvallend is vooral de hoge concentratie in onze literaire hoofdstad Amsterdam.

Woonplaats (land)

De personages uit de database wonen op diverse plekken in de wereld, verspreid over 37 verschillende landen. De herkomst van personages is ingedeeld in regio's. Klik op een land en ontdek welke personages daar wonen.